Diğer bir adı tartar olan diş taşları önemli bir sağlık problemidir. Çokça kişinin mustarip olduğu bu rahatsızlık aslında kimyasal bir birikimdir. Doğada mineral yönünden zengin suların bulunduğu yerlerde, damlama olan mağaralarda sarkıt ve dikitler görülür. Su, mağara tavanından damlarken tavan ve tabanda mineral birikimine yol açar. Bu birikim zamanla gözle görülür bir hal alır. Bu doğa harikasında yaşanan olay dişlerde de yaşanabilir ve bu duruma diş taşı denir. Düzenli ve doğru temizlik yapılmadığında tıpkı mağaralarda olduğu gibi yediğimiz yiyecekler, içtiğimiz su içeriğindeki mineralleri dişlerimizin üzerine bırakır. Temizlik olmadığında bu mineraller uzaklaştırılmaz ve birikim oluşur. Zamanla diş ipi ve fırçalamanın geçiremeyeceği birikimler ciddi tartar sorunları yaratır. Diş taşları bu mineral birikimlerinin yanında ciddi bakteriyel sorunlar da teşkil ederler ve zaman içinde iltihap, kanama ve diğer daha büyük diş eti sorunların yol açarlar.
Diş taşları büyük oranda temizlik ile önlenir. Ancak daha önce bununla ilgili problem yaşadıysanız en az altı ayda bir doktor kontrolünde fayda vardır. Bunun dışında diş sağlığı için yaptırdığınız kontrollerde diş taşı varlığı ile ilgili de muayene olmanız erken aşamada fark etmenizi sağlayarak durumu önlemenizi sağlayabilir. Dengesiz beslenme, diş taşı oluşumunda ve ağız sağlığı açısından etkilidir. iş taşı oluşumunu engellemek adına dengeli beslenmek önemlidir. Sigara ve alkol tüketimi diş taşını tetikleyen unsurlardır. Antibiyotikler ve yan etkisi diş taşı olan ilaçlar da tetikleyici olabilirler.
Ayrıca tükürük kalitesi de diş taşı açısından önem taşır. Tükürük ağız içini temiz tutmak için oldukça önemlidir. Aşırı şekerli ve koruyucu madde içeren gıda tüketimi de böyle bir sorunla karşılaşmanıza sebep olabilir. bu durumlara dikkat etmek tartar oluşumunu büyük oranda engelleyecektir.
Diş taşı oluşumuyla karşı karşıya olduğunuzu anlamak için belli belirtileri takip etmeniz yeterlidir. Başlangıç aşamalarında bir süredir diş fırçalamıyor olduğunuzu fark ettiyseniz bir düzlemde dişlerinizin üzerindeki renklenmeye bakmalısınız. Diş eti çizginizin üzerinde sarıdan başlayarak bronz ve kahverengi tonlarına ilerleyen renk değişimleri var ise bu durumda diş taşı oluşumundan şüphelenebilirsiniz. Bu konuda daha emin olmak adına kahve, çay gibi renklendirici sıvıları içmemiş olmaya dikkat edebilirsiniz. Dişlerinizi fırçalayarak renklenmenin geçip geçmediğine bakabilirsiniz. Diş eti çizgisinin altındaki birikimle koyu kahve ile siyah arasındaki bir skalada olup ilerleyen diş taşı oluşumuna işaret ederler. Bu aşamaya gelmiş tartar, diş eti iltihabı, kanama, şişlik ve ağrılara sebep olabilir. Bu sebeple, bu aşamada mutlaka doktora başvurulmalıdır. İlerlemiş diş eti iltihabının diş kaybına yol açan ciddi bir durum olduğu unutulmamalıdır.
Diş taşı oluştuktan sonra bu durum ağız temizliği ya da evde yapılan uygulamalarla değiştirilemez. Mutlaka bir profesyonel tarafından temizlik yapılmalıdır. Diş hekimi dişlerinizin, hassasiyetine ve diş taşınızın durumuna göre uygun tedaviyi belirleyecektir. Başlangıç aşamasındaki tartar kolaylıkla birkaç seansta düzelebilecek bir durumdur. Diş hekimi size uygun tedaviyi ve süreci belirleyip kısa sürede işlemi tamamlar. Bu sebeple erken teşhis önemlidir. İlerlemiş diş taşlarında temizlik için uzun süreler gerekebilir ve anestezik kullanımına dahi gerek olabilir.
Diş taşı temizliği yapıldıktan sonra belli prosedürlere uyulması gerekir. En az iki saat hiçbir şey yiyip içilmemelidir. Sıcak ve soğuk yiyeceklerden gün boyu uzak durulmalıdır. Eğer şişlik görülürse buz torbası ile şişlikler engellenmelidir. Tuzlu su gargarası ile iltihap oluşum ihtimali engellenebilir. Ağrı durumlarında ağrı kesici kullanılabilir. Tartar temizliği yapıldıktan sonra temizliğe dikkat etmek ve düzenli kontrol şarttır.
